آزمایش ادرار یا آنالیز ادراری، آزمایشی ساده و رایج است که برای بررسی سلامت کلی و تشخیص یا رد وجود بیماریهای مختلف انجام میشود. این آزمایش اطلاعات مفیدی در مورد عملکرد کلیهها، مجاری ادراری، کبد و سایر اندامها ارائه میدهد.
انواع آزمایش ادرار
آزمایش ادرار کامل (UC): این آزمایش جامعترین نوع آزمایش ادرار است که به بررسی موارد زیر میپردازد:
- ظاهر ادرار (رنگ، بو، شفافیت)
- مواد شیمیایی ادرار (pH، گلوکز، پروتئین، کتون، نیتریت، اوروبیلینوژن، بیلی روبین)
- سلولهای خونی (گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز)
- سلولهای اپیتلیال
- باکتریها
- کستها (پروتئینهای رسوبی)
آزمایش ادرار کشت ادرار: این آزمایش برای تشخیص عفونت ادراری انجام میشود. در این آزمایش، نمونه ادرار در محیط کشت قرار داده میشود تا در صورت وجود باکتری، رشد کند.
آزمایش ادرار 24 ساعته: در این آزمایش، ادرار فرد به مدت 24 ساعت جمعآوری و سپس برای بررسی و اندازهگیری مواد مختلف از جمله کراتینین، پروتئین و الکترولیتها مورد آزمایش قرار میگیرد.
کاربردهای آزمایش ادرار
تشخیص و رد وجود بیماریهای مختلف:
- عفونتهای ادراری
- بیماریهای کلیوی
- دیابت (نیاز به انجام آزمایش خون نیز میباشد)
- بیماریهای کبدی
- سنگ کلیه
- کمآبی بدن
- مسمومیت
تشخیص برخی از انواع سرطان
بررسی سلامت کلی بدن:
- ارزیابی عملکرد کلیهها
- بررسی تعادل الکترولیتها
- بررسی سطح قند خون
غربالگری بیماریها:
- دیابت
- بیماریهای کلیوی
- فشار خون بالا
نحوه انجام آزمایش ادرار
برای انجام آزمایش ادرار، معمولاً باید نمونه ادرار صبحگاهی را در ظرف مخصوصی جمعآوری کنید.
قبل از جمعآوری نمونه ادرار، دستهای خود را به طور کامل با آب و صابون بشویید.
درب ظرف نمونه ادرار را به طور کامل ببندید و آن را به آزمایشگاه تحویل دهید.
تفسیر آزمایش ادرار
تفسیر آزمایش ادرار به عهده پزشک معالج شما است. با این حال، شما میتوانید با آگاهی از برخی اطلاعات کلی، درک بهتری از نتایج آزمایش خود داشته باشید.
نکاتی که باید در تفسیر آزمایش ادرار به آنها توجه کنید:
ظاهر ادرار:
- رنگ: رنگ طبیعی ادرار از زرد کم رنگ تا کهربایی تیره متغیر است. ادرار تیره میتواند نشاندهنده کمآبی بدن یا وجود مشکلاتی در کبد یا کلیهها باشد. ادرار بیرنگ نیز میتواند نشاندهنده مصرف بیش از حد آب باشد.
- بو: ادرار طبیعی بوی ملایمی دارد. بوی تند ادرار میتواند نشاندهنده وجود عفونت ادراری یا دیابت باشد.
- شفافیت: ادرار طبیعی باید شفاف باشد. ادرار کدر میتواند نشاندهنده وجود عفونت ادراری، سنگ کلیه یا مشکلات کلیوی باشد.
مواد شیمیایی ادرار:
- pH: pHطبیعی ادرار بین 5.5 تا 6.5 است. pHپایینتر از 5.5 میتواند نشاندهنده اسیدیته بیش از حد ادرار باشد که میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. pHبالاتر از 6.5 میتواند نشاندهنده قلیایی بودن بیش از حد ادرار باشد که میتواند خطر ابتلا به عفونت ادراری را افزایش دهد.
- گلوکز: وجود گلوکز در ادرار میتواند نشاندهنده دیابت باشد.
- پروتئین: وجود پروتئین در ادرار میتواند نشاندهنده آسیب کلیوی باشد.
- کتون: وجود کتون در ادرار میتواند نشاندهنده دیابت کنترل نشده یا گرسنگی باشد.
- نیتریت: وجود نیتریت در ادرار میتواند نشاندهنده عفونت ادراری باشد.
- اوروبیلینوژن: اوروبیلینوژن رنگدانهای است که از تجزیه گلبولهای قرمز خون به وجود میآید. افزایش سطح اوروبیلینوژن در ادرار میتواند نشاندهنده بیماریهای کبدی یا همولیتیک باشد.
- بیلی روبین: بیلی روبین رنگدانهای است که از تجزیه گلبولهای قرمز خون به وجود میآید. افزایش سطح بیلی روبین در ادرار میتواند نشاندهنده بیماریهای کبدی یا انسداد مجاری صفراوی باشد.
سلولهای خونی:
- گلبولهای سفید: وجود گلبولهای سفید در ادرار میتواند نشاندهنده عفونت ادراری یا التهاب باشد.
- گلبولهای قرمز: وجود گلبولهای قرمز در ادرار میتواند نشاندهنده خونریزی در مجاری ادراری یا بیماریهای کلیوی باشد.
- سلولهای اپیتلیال:
- سلولهای اپیتلیال سلولهایی هستند که در سطوح داخلی بدن یافت میشوند. وجود تعداد کمی از سلولهای اپیتلیال در ادرار طبیعی است. با این حال، افزایش تعداد سلولهای اپیتلیال در ادرار میتواند نشاندهنده عفونت یا التهاب باشد.
باکتریها:
وجود باکتری در ادرار میتواند نشاندهنده عفونت ادراری باشد.
کستها:
کستها پروتئینهای رسوبی هستند که در ادرار تشکیل میشوند. وجود کستها در ادرار میتواند نشاندهنده آسیب کلیوی باشد.
توجه:
- تفسیر آزمایش ادرار باید توسط پزشک معالج شما انجام شود.
- نتایج آزمایش ادرار باید در کنار سایر اطلاعات مربوط به سلامتی شما تفسیر شود.